Mar Negra

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Articlo d'os 1000
Mar Negra
Черно море - Karadeniz - Marea Neagră
Ocián u mar d'a IHO (n.º id.: 30)
Mar Negra en Bulgaria
Mar Negra en Bulgaria
Localización administrativa
Estau Turquía
Bulgaria
Rumanía
Ucraína
Rusia
Cheorchia
Cheografía
Continents Europa y Asia
Mars mugants Mar d'Azov y mar de Marmara (mar Echea, mar Mediterrania)
Ríos que i cayen Danubio (2.888 km), Dniéper (2.290 km), Dniéster (1.352 km) y río Kubán (870 km)
Accidents
 • Golfos y badías Badía de Karnikit y estuario d'o Dniéper
 • Estreitos Bosforo (Marmara), Dardanelos (Echea) y estreito de Kerch (Azov)
Superficie 436.400 km²
Largaria maxima 1.175 km
Fondura max. 2.212 m
Volumen 547.000 km³
Mapa
Plan d'a mar Negra, con as prencipals ciudaz
Plan d'a mar Negra, con as prencipals ciudaz

A mar Negra u o mar Negro ye una mar continental (interior) situata entre Europa y Asia, conoixita en l'antigüidat clasica como Pontus Euxinus. Comunica con a mar Mediterrania (a traviés d'a mar de Marmara) por o Bosforo, y con a mar d'Azov por o estreito de Kerch. O principal accident cheografico d'as suyas costas ye a peninsula de Crimea.

A traviés d'o Bosforo bi ha una afluencia d'augua marina de 200 km³ netos anyals; l'afluencia d'augua dulce (provenient d'as rechions que a rodian, especialment d'Europa central y oriental) ye d'unos 320 km³; netos anyals. Os principals ríos que i desembocan son o Danubio, o Dniéper y o Dniéster. A mar Negra tien mas de 400.000 km²; de superficie y una fundaria maxima de 2.210 m.

O clima ye variable entre o d'a parti norte, mas freda y propio d'a estepa rusa, y o d'o sud, que remera o clima mediterranio. As costas ueste (Cheorchia) y sud (Turquía) tienen puntos muit plevidosos, aduyatos no nomás por a circulación global ueste-este sino por a presencia de montanyas chusto dezaga.

Os países banyatos por a mar Negra, con as principals ciudaz costeras respectives, son:

O suyo orichen como cuenca sedimentaria ye o Paratethys, oceano que bi heba entre Laurasia y Cimeria, un microcontinent liniar u conchunto de litosferoclastos. Asinas como Cimeria se deseparaba de Gondwana y viachaba enta Laurasia o Paratethys iba fendo-se mes chicot, dividindo-se en cuencas menors como a cuenca Panonica, Mar Negra, Caspia y Aral, que preneban caracteristicas lacustres. En a zaguera glaciación a Mar Negra yera un laco gran d'auguas templatas-fridas. Ixe laco encara existiba dica os primers milenios dimpués d'a zaguera glaciación. En o Neolitico, cuan por a desglaciación o livel de l'augua d'a Mediterrania puyó prou, l'acción conchunta d'a erosión remuntant d'os ríos d'a cuenca lacustre y a erosión marina d'a Mediterrania facioron que l'augua salata invadise esta cuenca, convertindo-se en l'actual Mar Negra.


© MMXXIII Rich X Search. We shall prevail. All rights reserved. Rich X Search